Types of Majorities in Kannada | ಬಹುಮತದ ಪ್ರಕಾರಗಳು
| ಪ್ರಕಾರ | ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ | ಯಾವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ | ಮನೆ(ಗಳು) ಒಳಗೊಂಡಿವೆ |
|---|---|---|---|
| ಸರಳ ಬಹುಮತ | ಹಾಜರಾಗಿರುವ ಮತ್ತು ಮತಚಲಾಯಿಸಿರುವ ಸದಸ್ಯರ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು | ಸಾಮಾನ್ಯ ಬಿಲ್ಲುಗಳು, ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳು | ಲೋಕಸಭೆ, ರಾಜ್ಯಸಭೆ (ಸಂದರ್ಭದ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ) |
| ಪೂರ್ಣ ಬಹುಮತ | ಸಭೆಯ ಒಟ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು | ಸರ್ಕಾರ ರಚನೆ | ಲೋಕಸಭೆ |
| ಪ್ರಭಾವಿ ಬಹುಮತ | ಖಾಲಿ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಸಕ್ರಿಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು | ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರ ವಜಾ | ಎರಡೂ ಮನೆಗಳು |
| ವಿಶೇಷ ಬಹುಮತ | ಹಾಜರಿದ್ದು ಮತಚಲಾಯಿಸಿದ ಸದಸ್ಯರ 2/3 + ಒಟ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು | ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ತಿದ್ದುಪಡಿ, ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳು | ಲೋಕಸಭೆ, ರಾಜ್ಯಸಭೆ |
| ಒಟ್ಟು ಸದಸ್ಯತ್ವದ ಬಹುಮತ | ಒಟ್ಟು ಸದಸ್ಯತ್ವದ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು | ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯ ವಿರುದ್ಧ ವಜಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ | ಎರಡೂ ಮನೆಗಳು |
ಭಾರತದ ಬಹುಮತದ ಪ್ರಕಾರಗಳು (ಸರಳೀಕೃತ)
ಭಾರತೀಯ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ, ಬಿಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಪಾಸು ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ಮೋಶನ್‌ಗಳನ್ನು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲು ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯ ಬಹುಮತಗಳನ್ನು ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಈ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಉದಾಹರಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಯಾವ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸೋಣ.
1. ಸರಳ ಬಹುಮತ
ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ: ಹಾಜರಿರುವ ಮತ್ತು ಮತಚಲಾಯಿಸಿದ ಸದಸ್ಯರ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು.
ಹಾಗೂ ಹೊರತಾಗುತ್ತದೆ: ಮತದಾನದಿಂದ ತಲೆಮರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವವರು (ಹಾಜರಿರುವವರು ಆದರೆ ಮತ ಚಲಾಯಿಸದವರು) ಮತ್ತು ಗೈರಾಗಿರುವವರು (ಹಾಜರಿಲ್ಲದವರು).
ಯಾವಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ:
- ಸಾಮಾನ್ಯ ಬಿಲ್ಲುಗಳು: ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಎರಡರಲ್ಲೂ ಪಾಸಾಗಬೇಕು.
- ಮೋಶನ್‌ಗಳು: ವಿಶ್ವಾಸಭಂಗದ ಮೋಶನ್, ಮುಚ್ಚಳಿಯ ಮೋಶನ್ (ಲೋಕಸಭೆ ಮಾತ್ರ).
- ಬಜೆಟ್ ಮಂಜೂರಾತಿ: ಎರಡೂ ಮನೆಗಳು, ಆದರೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಲೋಕಸಭೆ.
- ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಮಂಡಲದ ಬಿಲ್ಲುಗಳು: ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರಾಜ್ಯಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಸಾಗುತ್ತವೆ.
ಉದಾಹರಣೆ:
ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ:
ಒಟ್ಟು ಸದಸ್ಯರು: 545.
ಹಾಜರಿರುವವರು: 450.
ಮತಚಲಾವಣೆ: 400 (250 ಬೆಂಬಲದಲ್ಲಿ, 150 ವಿರುದ್ಧ).
ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಬಹುಮತ: (400 ÷ 2) + 1 = 201.
250 ಮತಗಳು ಬೆಂಬಲಕ್ಕೆ ಇರುವುದರಿಂದ, ಬಿಲ್ ಸರಳ ಬಹುಮತದಿಂದ ಪಾಸಾಗುತ್ತದೆ.
2. ಪೂರ್ಣ ಬಹುಮತ
ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ: ಸದಸ್ಯರ ಒಟ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು.
ಯಾವಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ:
- ಸರ್ಕಾರ ರಚನೆ: ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಬಹುಮತ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಬೇಕು.
- ಸದನದಲ್ಲಿ ಬಹುಮತ ತೋರಿಸಲು.
ಉದಾಹರಣೆ:
ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ:
ಒಟ್ಟು ಸದಸ್ಯರು: 545.
ಪೂರ್ಣ ಬಹುಮತಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದು: (545 ÷ 2) + 1 = 273.
ಪಕ್ಷ/ಗೂಡಣಿಗೆ 273 ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸದಸ್ಯರು ಇದ್ದರೆ, ಅದು ಪೂರ್ಣ ಬಹುಮತ ಹೊಂದಿದೆ.
3. ಪ್ರಭಾವಿ ಬಹುಮತ
ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ: ಪ್ರಭಾವಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು (ಖಾಲಿ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ).
ಯಾವಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ:
- ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರ ವಜಾ: ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಎರಡರ ಸದಸ್ಯರ ಮತಚಲಾವಣೆ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.
ಉದಾಹರಣೆ:
ಸಂಸತ್ತಿನ ಜಂಟಿ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ:
ಒಟ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ: 790.
ಖಾಲಿ ಸ್ಥಾನಗಳು: 40.
ಪ್ರಭಾವಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ: 750.
ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಬಹುಮತ: (750 ÷ 2) + 1 = 376.
400 ಮತಗಳು ಬೆಂಬಲದಲ್ಲಿ ಇದ್ದರೆ, ಇದು ಪ್ರಭಾವಿ ಬಹುಮತದಿಂದ ಪಾಸಾಗುತ್ತದೆ.
4. ವಿಶೇಷ ಬಹುಮತ (ಪ್ರಕಾರಗಳು)
ಕ. ವಿಶೇಷ ಬಹುಮತ (ಆರ್ಟಿಕಲ್ 368)
ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ: 2 ಶರತ್ತುಗಳು ತೃಪ್ತಿಪಡಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ:
- ಹಾಜರಿದ್ದು ಮತಚಲಾಯಿಸಿದವರ 2/3.
- ಒಟ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು.
ಯಾವಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ:
- ಸಂವಿಧಾನದ ತಿದ್ದುಪಡಿ: ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಸಭೆ.
ಉದಾಹರಣೆ:
ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ:
ಒಟ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ: 245.
ಹಾಜರಿರುವವರು: 200.
ಮತಚಲಾಯಿಸಿದವರು: 180.
ಬಹುಮತ ಅಗತ್ಯ:
ಹಾಜರಿದ್ದು ಮತಚಲಾಯಿಸಿದವರ 2/3: (180 ÷ 3) × 2 = 120.
ಒಟ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ 50%: (245 ÷ 2) + 1 = 123.
123 ಮತಗಳು ಬೆಂಬಲಕ್ಕೆ ಇದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ, ಬಿಲ್ ಪಾಸಾಗುತ್ತದೆ.
ಖ. ರಾಜ್ಯಗಳ ಅನುಮೋದನೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಬಹುಮತ
ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ: ಸಂಸತ್ತಿನ ವಿಶೇಷ ಬಹುಮತ + 50% ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಗಳ ಅನುಮೋದನೆ.
ಯಾವಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ:
- ಸಂವಿಧಾನದ ಒಕ್ಕೂಟೀಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು ತಿದ್ದುಪಡಿಸಲು.
- ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಎರಡರಲ್ಲೂ, ನಂತರ ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಗಳ ಅನುಮೋದನೆ.
ಗ. Articles 249, 312 ಪ್ರಕಾರ ವಿಶೇಷ ಬಹುಮತ
ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ: ಹಾಜರಿದ್ದು ಮತಚಲಾಯಿಸಿದ ಸದಸ್ಯರ 2/3.
ಯಾವಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ:
- Article 249: ರಾಜ್ಯ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಮಾಡುವುದು.
- Article 312: ಆಲ್-ಇಂಡಿಯಾ ಸರ್ವೀಸ್ ಸೃಷ್ಟಿ (ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಮಾತ್ರ).
ಉದಾಹರಣೆ:
ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ:
ಹಾಜರಿರುವವರು: 200.
ಮತಚಲಾಯಿಸಿದವರು: 180.
ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಬಹುಮತ: (180 ÷ 3) × 2 = 120.
121 ಮತಗಳು ಬೆಂಬಲದಲ್ಲಿ ಇದ್ದರೆ, ಮೋಶನ್ ಪಾಸಾಗುತ್ತದೆ.
5. ಒಟ್ಟು ಸದಸ್ಯತ್ವದ ಬಹುಮತ
ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ: ಸದಸ್ಯರ ಒಟ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು.
ಯಾವಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ:
- ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯನ್ನು ವಜಾ ಮಾಡುವುದು (ಆರ್ಟಿಕಲ್ 61): ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಸದಸ್ಯರ ಜಂಟಿ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮತಚಲಾಯಿಸಲು.
ಉದಾಹರಣೆ:
ಜಂಟಿ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ:
ಒಟ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ: 790.
ಬಹುಮತ ಅಗತ್ಯ: (790 ÷ 2) + 1 = 396.
400 ಮತಗಳು ಬೆಂಬಲದಲ್ಲಿ ಇದ್ದರೆ, ಮೋಶನ್ ಪಾಸಾಗುತ್ತದೆ.